تفاوتهای عمده بین شرکتهای سهامی عام و خاص
1- قسمتی از سهام شرکت سهامی عام در مرحله تاسیس به مردم عرضه می شود، در حالی که سهام شرکتهای سهامی خاص، باید کلا توسط موسسین تامین گردد.
2- تعداد شرکاء در شرکت سهامی عام حداقل 5 نفر و در شرکت سهامی خاص 3 نفر می باشد.
3 - سرمایه شرکت سهامی عام در هنگام تاسیس حداقل 5 میلیون ریال و در شرکتهای سهامی خاص حداقل یک میلیون ریال می باشد.
4 - مبلغ اسمی سهام شرکتهای سهامی عام نباید بیشتر از 10000 ریال باشد. ولی در شرکتهای سهامی خاص سقفی برای آن وجود ندارد.
5 - شرکت سهامی عام می تواند طبق قانون تجارت، اوراق قرضه منتشر نماید در حالی که برای شرکتهای سهامی خاص چنین امری پیش بینی نشده است.
6 - در مورد پاداش مدیران، مبلغ پاداش در شرکت سهامی عام از 5% و در شرکت سهامی خاص از 10% سود قابل پرداخت به صاحبان سهام نباید تجاوز کند.
7- در هنگام تاسیس شرکت سهامی عام، موسسین باید حداقل 20% سهام شرکت را تعهد نمایند، در حالی که در شرکتهای سهامی خاص موسسین باید 100% سهام شرکت را تعهد کنند.
8 - در تاسیس شرکت سهامی عام تشکیل مجمع عمومی موسس اجباری است در حالی که در شرکت سهامی خاص الزامی نمی باشد.
ویژگی های شرکت سهامی
الف - شخصیت قانونی مستقل
ب - مسؤولیت محدود سهامداران
ج - جدایی مدیریت و صاحبان سهام
د - تداوم بقاء و قابلیت انتقال مالکیت
ه - سهولت جمع آوری سرمایه
و - کنترل و نظارت دولتی
سازمان شرکتهای سهامی
سهامداران که مالکین اصلی شرکت می باشند شرکت را بر اساس شرایط و مقرراتی که در قوانین تجاری و اساسنامه شرکت آمده است اداره و بر آن نظارت می نمایند. برای اداره امور شرکت، سهامداران در مجمع عمومی صاحبان سهام از میان خود افرادی را جهت عضویت در هیات مدیره و اداره شرکت انتخاب می کنند. برنامه ها و خط مشی آتی شرکت به وسیله هیات مدیره ترسیم و نظارت بر کار این هیات از طریق بازرسان قانونی که منتخب سهامداران می باشند صورت می گیرد. به موجب قانون تجارت شرکتهای سهامی دارای سه رکن اساسی زیر می باشند:
1- مجمع عمومی صاحبان سهام |
الف - مجمع عمومی اولیه یا مؤسس |
ب - مجمع عمومی عادی |
ج - مجمع عمومی فوق العاده |
2- هیات مدیره
3- بازرسان
تشکیل شرکت سهامی
هرگاه افرادی معین درصدد فعالیت در رشته خاصی از صنعت باشند، باید در مورد میزان سرمایه و نحوه تامین آن بررسی های لازم را بعمل آورده و چنانچه خود قادر به تامین تمام سرمایه آن نباشند، احتمالا اقدام به تاسیس شرکت سهامی عام نمایند.
مراحل تشکیل شرکت سهامی عام
طبق قانون تجارت،برای تاسیس شرکت سهامی عام، موسسین باید 20 درصد سرمایه شرکت را تعهد نموده و لااقل 35% از مبلغ تعهد شده را در حسابی به نام شرکت در شرف تاسیس نزد یکی از بانکها سپرده و سپس اظهارنامه ای به ضمیمه طرح اساسنامه شرکت و طرح اعلام پذیره نویسی سهام که به امضای کلیه موسسین رسیده باشد، در تهران به اداره ثبت شرکتها و در شهرستانها به دایره ثبت شرکتها تسلیم و رسید دریافت کنند.
- نکته: به طورکلی پذیره نویسی یعنی تعهد پرداخت یا تعهد انجام امری. در شرکتهای سهامی منظور از پذیره نویسی، تعهد پرداخت بهای سهم می باشد.
تشکیل شرکت سهامی خاص
برای تشکیل شرکت سهامی خاص و ثبت آن در اداره ثبت شرکتها، فقط تسلیم اظهارنامه به ضمیمه مدارک زیر به مرکز ثبت شرکتها کافی می باشد.
الف - اساسنامه شرکت
ب - اظهارنامه ای که دلالت بر تعهد کلیه سهام و گواهینامه بانکی حاکی از تادیه قیمت نقدی آن که نباید کمتر از 35% کل سهام باشد.
ج - قبول سمت مدیریت و بازرسی توسط مدیران و بازرسان بعد از انتخاب آنها
د - ذکر نام روزنامه کثیرالانتشاری که هر گونه آگهی راجع به شرکت تا تشکیل اولین مجمع عمومی عادی در آن منتشر خواهد شد.
تعریف و خصوصیات سهام
سهم ، سند قابل معامله ای است که نماینده مالکیت دارنده آن در شرکت سهامی می باشد و معمولا دارای حق رای، حق در سود، حق در داراییها و حق تقدم در خرید سهام جدید شرکت می باشد.
سهام عادی، دارندگان سهام عادی صاحبان اصلی و نهایی شرکت محسوب می شوند ضمن آنکه آنها معمولا از تمامی حقوق ذکرشده برای سهام بهره مند هستند.
سهام ممتاز، سهام ممتاز یکی از اجزاء حقوق صاحبان سهام است، اما برخی از ویژگیهای سهام عادی و اوراق قرضه را ممکن است تواما دارا باشد. پاره ای از ویژگیهای سهام ممتاز عبارتند از: اولویت در دریافت سود، قابلیت تبدیل به سهام عادی، نداشتن حق رای، اولویت نسبت به سهام عادی در هنگام تصفیه، و قابلیت بازخرید از طرف شرکت.
صرف (کسر) سهام، اگر سهام به بهایی بیش (کمتر) از ارزش اسمی یا ارزش اظهار شده به فروش رسد، مازاد (کسری) را صرف (کسر) سهام می نامند.
سهام مجاز، تعداد سهامی که شرکت قانونا مجاز به انتشار آن است.
سهام منتشر شده، تعداد سهامی که صادر شده است.
سهام جاری (سهام در دست سهامداران یا سهام در جریان)، سهامی که منتشر شده و در دست سهامداران است. در ایران سهام منتشر شده و سهام جاری، از آنجا که سهام خزانه وجود ندارد با هم برابرند.
سهام خزانه، سهامی که قبلا منتشر شده و بعدا توسط خود شرکت بازخرید شده است. بازخرید سهام در قانون تجارت ایران ممنوع است.
سهام تعهد شده (پذیره نویسی شده)، سهامی که بطور نسیه فروخته شده و بهای آن به طور کامل دریافت نشده است.
سهام با ارزش اسمی، ارزش اسمی هر سهم، مبلغ معین شده برای هر سهم است که در اساسنامه شرکت سهامی منعکس می گردد و روی هر ورقه سهم نیز چاپ می شود. بر اساس قانون تجارت ایران ارش اسمی هر سهم نباید از 10000 ریال تجاوز کند.
سهام بدون ارزش اسمی، انتشار اینگونه سهام بر اساس قانون تجارت ایران ممنوع است ولی در برخی از کشورها چنین سهامی منتشر می شود و ارزشی نیز توسط مدیریت برای آن تعیین می گردد. اصطلاحا به این ارزش، ارزش اظهار شده (ارزش اعلام شده یا ارزش تعیین شده) اطلاق می شود. از نظر مقاصد حسابداری استفاده از ارزش اظهار شده همانند استفاده از ارزش اسمی است.
سهام با نام، سهام بانام سهامی است که روی آن نام دارنده آن قید می گردد. نقل و انتقال این نوع سهام باید در دفتر سهام شرکت به ثبت برسد و صاحب سهم باید شخصا یا توسط وکیل خود انتقال را در دفتر شرکت تصدیق و امضا نماید.
سهام بی نام، سهامی است که روی آن نام صاحب آن ذکر نمی گردد و به صورت سند در وجه حامل بوده و دارنده آن، مالک آن شناخته می شود مگر آنکه خلاف آن قانونا ثابت شود.
هزینه یابی استاندارد